کیفیت در یادگیری الکترونیکی




با افزایش دوره ها و دانش آموزان آنلاین، جامعه آموزش عالی مجبور شده است که آموزش آنلاین را به عنوان یک مدعی مشهور در بازار آموزش عالی شناسایی کند. بنابراین، رشد این نوع از آموزش باعث تحقیق دقیق و جدی در مورد کیفیت[1] این نوع از آموزش شده است. عدم فهم کافی و ترس از پارادایم های جدید باعث شده است که تحقیقی که در این زمینه انجام می گیرد بالاتر از سطحی باشد که در آموزش حضوری تجربه شده است. این انتقادها موجب شده است که موسساتی از آموزش آنلاین به عنوان روش منظمی برای انتقال آموزش، دفاع کنند (چامبر[2]، 2002 و سنر[3]، 2003).

پژوهشگران انرژی زیادی صرف کرده اند و می کنند تا به مقایسه آموزش آنلاین با آموزش چهره به چهره بپردازند و هدف آنها این است که ببینند آیا آموزش آنلاین با آموزش چهره به چهره کیفیتی مشابه دارد یا نه، کمیّت این مقایسه ها به صدها یا حتی هزارها پژوهش می رسد (سنر، 2004).

ریچارد و کلارک نویسنده مشهور مقاله «عدم تفاوت معنی دار» که باب انتقادها را به آموزش آنلاین گشوده است معتقد است که کیفیت آموزش به دانش شناسی در آن زمینه و نوع طراحی آن بر می گردد تا به نوع انتقال آن (سوان[4]، 2003، ص 3).

به موازات اینکه آموزش آنلاین در سراسر جهان مخصوصاً در آموزش عالی همه گیر شده است، موسسات بانی این آموزش به فکر تدوین استانداردهایی برای تامین کیفیت این آموزش ها در جهت جلب نظر و تامین نیازهای یادگیرندگان خود برآمده اند.

نکته ای که در این رابطه می توان به آن اشاره کرد تغییر عقیده ای است که مدیران آموزش در مورد کیفیت آموزش آنلاین اظهار کرده اند. در نظرسنجی 2005 سازمان Sloan- c دریافت که 62 درصد از مدیران سطح بالای آموزش کیفیت آموزش آنلاین را برابر با آموزش چهره به چهره می دانند. جالب تر از آن اینکه 17 درصد از آنها کیفیت آموزش آنلاین را بهتر از آموزش چهره به چهره قلمداد می کردند که این خود تغییری 40 درصدی نسبت به پژوهش 2005 نشان می دهد (آلن و سیمن[5]، 2006).

به هر حال، هر چند درک از کیفیت آموزش آنلاین بهبود یافته است، استانداردهای طراحی خاصی برای دوره های آموزش عالی با همین سرعت به بلوغ نرسیده اند. برای اینکه بتوان بر سر کیفیت آموزش آنلاین به توافقی دست یافت لازم است که استانداردهایی برای اندازه گیری کیفیت این نوع از آموزش در دسترس باشد. همچنین وجود این استانداردها موجب می شود که یادگیرندگان راحتر بتوانند دست به انتخاب بزنند.

بیانیه کمیسیون اعتبار نامه منطقه ای ارزشیابی الکترونیکی برنامه های اعتبار بخشی و درجه دهی که که در سال 2000 منتشر شد، اولین کوشش برای ساختن استانداردهای خاصی برای آموزش آنلاین بود، اگر چه این قدمی مهم بود، این استانداردها نیازهای خاصی برای فراهم آوری و راهنمایی و ملاکها برای ارزشیابی کیفیت دوره های آنلاین را در نظر نگرفته بود. بنابراین، نهضت دستیابی به استانداردهای کیفیت از طریق پروژهایی که از طریق پژوهشگران و موسسات و همچنین موسسات صنعتی انجام می گرفت، دنبال شد (کلاوسون، 2007).

افزایش بی سابقه در ایجاد دوره های آنلاین باعث افزایش علاقه در ایجاد موسسات شد که در پی دستیابی به کیفیت در آموزش آنلاین بودند (اسمیت، 2005 و مک گوری، 2002). برای مثال، تحقیقی در سال 2006 از طریق انجمن یادگیری الکترونیکی صورت گرفت که نشان داده بود 52 درصد از موسسات به این سوال که در زمینه یادگیری الکترونیکی بالاترین اولویت شما چیست؟ پاسخ داده بودند که بالاترین اولویت آنها بهبود کیفیت محتوای یادگیری الکترونیکی است (پالچیهو، 2006، ص 7). بسیاری از موسسات با اشاره به کیفیت آموزش خود سعی در متمایز سازی خود از رقیبان دارند.
کیفیت چیست؟

نشان9000 ISO[6] کیفیت را بدین صورت تعریف می کند: « مجموعه ای از ویژگیها و خصوصیات کلی کالاها و خدمات که برای برآوردن احتیاجات و پاسخگویی به تقاضاهای مشتری، مهم و با اهمیت هستند». اگر بخواهیم کیفیت در آموزش عالی را با توجه به مفهوم ISO تعریف نمائیم بدین صورت تعریف می شود که «کیفیت یعنی تولید کالا و خدمات مطابق با تقاضاها و استانداردهای مورد قبول مخاطب». شخص دیگری ممکن است کیفیت را بدین صورت تعریف نماید: «کیفیت به میزان و درجه دستیابی به اهداف از پیش تعیین شده ارتباط دارد». ادبیات موجود در زمینه مدیریت، این تعریف از کیفیت را ارائه نموده اند که: «کیفیت عبارت از میزان انطباق تولیدات با تقاضاها». همچنین کیفیت به معنای «رضایت مصرف کننده» نیز تعریف شده است(روینستین، 1942، ترجمه زین آبادی و زارعی زوارکی، 1384).

هر چند در مورد کیفیت و تدوین استانداردهایی برای ارزیابی کیفیت در صنعت و تجارت به راحتی می توان به توافق رسید، این امر در آموزش به راحتی امکانپذیر نیست. دلیل عمده آن گوناگونی متغییر هایی است که در امر آموزش دخیل هستند. علاوه بر آن در خیلی از موارد توافقی بر سر این متغییرهای وجود ندارد. ثانیاً بسیاری از عواملی که در امر آموزش تاثیر گذارند ناشناخته اند. اما این عوامل نباید باعث غفلت از تدوین استانداردهایی در این زمینه شود.

کافمن و هرمن(1985) کیفیت را انطباق وضع موجود با استانداردهای از قبل تعیین شده و متناسب بودن ویژگیهای عناصر با انتظارات می دانند(به نقل: تورانی، 1380، ص30).

«کیفیت در آموزش و پرورش به تغییر یا تغییراتی گفته می شود که در رفتارهای دانش آموز پیدا می شوند. پس تنها معیار معتبر کیفیت، تغییر رفتار دانش آموز است. کیفیت در همه ابعاد رفتار دانش آموزان ظاهر می شود. یعنی از نوعی جامعیت و کلیت برخوردار است»(همان).

کیفیت در آموزش و پرورش جلب رضایت و حتی خوشنودی دانش آموزان و والدین هاست، زیرا به انتظارهای همه ایشان پاسخ می دهد. کیفیت به معنای داشتن آموزش های درست، مواد آموزشی بدون عیب، بدون نقص، پشتیبانی کارشناسی صحیح و دقیق و دوستانه دانش آموزان، پایدار کردن و افزایش طول عمر یادگیری است(همان، ص30).
استاندارد
استاندارد چیست؟

استاندارد[7] گروهی از تعاریف تخصصی و راهنمایهای لازم در یک مورد بخصوص میباشد. استاندارد عملاٌ ابزار طراح، سازنده و استفاده کننده هر چیزی می باشد. استاندارد میتواند چند پاراگراف باشد یا حتی میتواند صدها برگ باشد که توسط متخصصین نوشته میشود. این متخصصین اطلاعات کاملی در زمینه ای که می خواهند استاندارد را تهیه کنند، دارند (دان[8]، 2003).

هدف استاندارد ارتقاء ایمنی کیفیت و دوام تولید است .استانداردها در اصل زبان مشترک بین سازندگان و طراحان و استفاده کنندگان میباشند که بسیاری از امور را آسان مینماید (همان).

استاندارد در لغت به معنی نظم، قاعده، قانون و مفاهیمی از این قبیل است. اما معنی آن در ارتباط با موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی عبارت است از: "تعیین و تدوین ویژگی های لازم در تولید یك فرآورده و انجام یك خدمت با تبادل نظر و توافق جمعی صاحبان حق و نفع با روشهایی مشخص شده" (گاریسون[9]، 2003).

بر اساس يك تعريف ساده، وجود عدالت و تناسب بين آنچه كه مي دهيم و آنچه مي ستانيم، خود نوعي استاندارد است. اين تعريفي درست ولي ناقضِ مفهوم استاندارد است. در اين تعريف به صورت پنهاني به «مقدار» اشاره و بيش از هر چيز به «رضايت» طرفين معامله تاكيد مي شود (همان).
استانداردي كه در مراحل بعد تجارت بشر به وجود آمد استاندارد مبدأ بود كه خود استانداردي از نوع «كيفيت» است (دان، 2003).
بنابراين به احتمال قوي اولين نگراني كه در مورد داد و ستد كالا وجود داشته نگراني در مورد كميت و مقدار كالاي مبادله شده بوده است. به طور كلي كيفيت گرايي مرحله اي است كه پس از تامين نيازهاي كمّي و اوليه بشر پديدار شده است. براي مثال وقتي كسي گرسنه باشد برايش فقط ميزان غذا مهم است و نه نوع غذا. ولي در مرحله بعد ممكن است ديگر كميت بر كيفيت برتري نداشته باشد (هزل[10]، 2005).

از زمانهاي گذشته همواره سنجش كيفيت با اشكال و روش هاي گوناگون وجود داشته است. انسانهاي باستاني وقتي ابزاري مي ساختند يا شكاري صيد مي كردند هنگام مبادله پاياپاي، در مقابل كالا يا شكار از طرف مقابل، جنسي را با شرايط معيني طلب مي كردند. به بياني لازم بود كالاي مورد مبادله داراي استاندارد معيني باشد. ولي پايه گذاري استانداردها از انقلاب صنعتي شروع شد (همان).

حساسيت افراد به استاندارد بودن محصولات مصرفي مي تواند به تدريج مصرف كالاي بدون استاندارد را در جامعه از بين ببرد. بدين ترتيب براي توسعه استاندارد هيچ ناظري بهتر از خود مردم نيست.
يكي از تفاوتهاي چشمگير افراد با يكديگر چگونگي برخورد آنها با مسايل اجتماعي و اقتصادي جامعه اي است كه در آن زندگي مي كنند. گروهي از آنها نسبت به مسائل و تحولات اجتماعي حساس بوده و در زمانيكه احساس كنند كاركرد يك پديده يا نهاد اجتماعي غيرطبيعي است در برابر آن واكنش نشان مي دهند. گروهي ديگر در برخورد با مسايل و پديده هاي اجتماعي بي تفاوت هستند.  در جوامع كنوني كه مسايل اجتماعي و اقتصادي و فرهنگي در هم تنيده شده و نمي توان يك عامل را زيربناي عوامل ديگر تلقي كرد، نشان دادن حساسيت از سوي افراد جامعه در مقابل مسايل اجتماعي از درجه اهميت بالاتري برخوردار است.
در شرايط كنوني جامعه كه روزانه هزاران نوع كالا در مقياس وسيع، توليد و به بازارهاي مصرف عرضه مي شوند، استاندارد كردن كالاها و خدمات جز با نظارت دقيق و مستمر مصرف كنندگان، موفقيت چنداني نخواهد داشت(همان).
مصرف كنندگان مي بايست به اين باور برسند كه در قبال پرداخت هزينه، مي بايست كالاي استاندارد شده دريافت كنند، هر چند تاثير حضور استاندارد به چشم نمي آيد اما اگر استاندارد را از صحنه زندگي حذف كنيم خواهيم ديد كه محصولات مختلف توليدي ديگر كيفيت سابق را نخواهد داشت و شايد در بعضي موارد به تهديدي براي سلامتي افراد تبديل شوند. با اين اوصاف مي بايست همواره استاندارد را به عنوان ضمانتي براي حفظ كيفيت محصولات و بالا بردن آن حفظ كنيم (کلی[11]، 2007).

بهبود كيفيت به عنوان يكي از اهداف استاندارد يك درخواست مستمر است و توليد كننده اي كه قصد رقابت و دستيابي به رضايت مشتري را دارد مي بايست همواره بهترين كالا را به مصرف كننده ارائه دهد.
رعايت استانداردهاي گوناگون بستگي به شرايط علمي- صنعتي هر جامعه دارد و با توجه به نيازهاي جامعه تجديد نظر در استانداردها ضروري به نظر مي رسد (رعايت اصل بهبود مستمر). براي نمونه، امكان دارد براي وضعيت بهتر نگارش، اشكال جديدي از ابزارهاي نگارش طراحي شود كه براي مردم كاربرد بيشتري داشته باشد.
تاريخچه استانداردها

بحث بهره گيري از استاندارد داراي سابقه طولاني است، اين پديده از دير زمان در زندگي بشر وجود داشته است استاندارد نيز مانند بسياري از پديده هاي طبيعي در نتيجه گذر از دوره هاي زماني و در نتيجه شناخت و برداشتي كه انسان از محيط پيرامون خود به صورت ناخودآگاه كسب كرده، بوجود آمده است. بررسي تاريخي كشورهاي پيشرفته و يا در حال پيشرفت در شكوفايي اقتصادي و تحولات آنان نشان دهنده توجه جدي مديران و برنامه ريزان اين كشورها به استاندارد و استانداردسازي در تمام امور و ترويج آن در بين جامعه است. امروزه هيچ سازمان يا موسسه اي را نمي توان يافت كه از جهت هاي گوناگون با امر استاندارد سر و كار نداشته باشد.

تاريخچه استانداردها به حدود 7000 سال قبل از ميلاد برمي‌گردد يعني از زماني كه سنگ‌هاي استوانه‌اي به عنوان واحدهاي وزن در مصر باستان مورد استفاده قرار مي‌گرفته‌اند. يكي از تلاش‌هايي كه در زمينه‌ استاندارد سازي در دنياي غرب صورت گرفته است به سال 1120 ميلادي برمي‌گردد، شاه ‌هنري اول دستور داد كه ell ( واحد طول در انگلستان معادل 115 سانتيمتر ) مي‌بايست دقيقـاً از نوك يك دست تا ابتداي بازوي دست ديگر باشد و اين مي‌بايست به عنوان استاندارد طول در كل حيطة سلطنت او مورد استفاده قرار گيرد (لزبرگ[12]، 2003).

در سال 1689 ميلادي، پس‌از يك آتش‌سوزي ‌مهيب كه منجر به تخريب بخش وسيعي از شهر بوستون گرديد، تصميم‌گيرندگان اين شهر قانوني را وضع كردند كه براساس آن مي‌بايست توليدكنندگان مصالح ساختماني، آجرهايي در اندازه‌هاي 4×4×9 توليد كنند، چرا كه آنها در يك آزمون به اين نتيجه رسيده بودند كه آجرهايي در اين اندازه موجب بازسازي سريعتر و اقتصادي‌تر شهر بوستون خواهد شد (همان).

با احتمال زياد مي‌توان گفت كه اكـثر استانداردهاي مـهم در ايالات متحده تـدوين شده‌اند، و در كشورهاي ديگر نيـز مورد استفاده قرار مي‌گيرند، مثل استاندارد فاصله خطوط راه‌آهن. اين استاندارد هم‌اكنون در بريتانيا، كانادا، آمريكا و اكثر اروپا رعايت مي‌گردد و موجب توسعه حمل‌و‌نقل از طريق راه‌آهن در آمريكا و اكثر اروپا شده است (همان).
نیاز به استانداردهای کیفیت در آموزش الکترونیکی

یکی از عوامل مهم زیربنایی در صنعت آموزش الکترونیکی تعریف و استخراج استانداردهای آموزش الکترونیکی است. این استانداردها در واقع مجموعه یکپارچه ای از قوانین هستند که باعث می شوند زیربنای آموزش در همه جا به صورت یکپارچه عمل کند.

استانداردهای آموزش الکترونیکی قوانین مشترکی را روی تکنولوژی آموزش الکترونیکی اعمال می کنند. قوانینی که چگونگی تولید دوره آموزش آنلاین و خط مشی مدیریت آموزش برای تحویل این واحدها به نحوی که هماهنگ با هم عمل کنند را مشخص می کند. قوانین برای دوره های آموزش، آموزش الکترونیکی و سیستم مدیریت آموزش، زبان مشترکی فراهم می کند تا در صورت لزوم اطلاعات را با یکدیگر به اشتراک بگذارند یا با هم تبادل نظر کنند. این قوانین مشترک همچنین به سیستم های آموزش الکترونیکی متفاوت اجازه می دهد که به صورت یکپارچه عمل کنند. از این فراتر، این قوانین زبان استانداردی ایجاد می کنند که اجزای دروه آموزش یا اشیاء آموزش را مشخص می کنند که با تعیین قوانین تعریف این اجزاء می توان محتوایی با قابلیت استفاده مجدد تولید کرد(جابری اقدم، 1384، ص 203).

با رشد آموزش الکترونیکی و بازار رقابتی آن، آموزش عالی مجبور شده است که فرض هایی که در مورد تجارب آموزش با کیفیت درآموزش سنتی داشت را دوباره در مورد آموزش الکترونیکی در نظر بگیرد. هر چند بحث و گفتگو در زمینه استانداردهای آموزش الکترونیکی به تازگی شروع شده است، اما نیاز به استانداردهایی که راهنمای آموزش  الکترونیکی و طراحی و انتقال آن باشد آشکار است (آلن و سیمن، 2005).

احتمالاً، بیشترین فشار برای نیاز به استانداردهای کیفیت از خود جامعه آموزش عالی است. اگرچه انتقاد به آموزش عالی به عنوان یک روش انتقال به تناسب پیشرفت صنعت کمتر شده است، اما با تقاضاها برای نمایش کیفیت در دوره های آنلاین صرف نظر از منبع بیرونی یا درونی آن قابل توجه است (روینسکی و سینیتسایا، 2004). انتظارات بالاست: آیا یادگیرندگان بر اساس هزینه ای که می گذارند آموزش با کیفیتی دریافت می کنند؟ برطبق نظر سازمان بین المللی استانداردسازی کیفیت عبارت است از «توانایی یک مجموعه از خصوصیات کامل از محصولات، نظام یا فرایند ها برای در نظر گرفتن نیازهای مشتری و دیگر بخش های علاقه مند وی است (ISO, 2006). در آموزش عالی، فراهم کردن آموزش با کیفیت بالا به این معنی است که خدمات و محصولات یادگیری الکترونیکی – دوره ها و مدارج – فراهم آوردن تجربه هایی مناسب، به روز و متناسب با درخواست های یادگیرنده است (روینسکی و سینیتسایا، 2004).

منابع درونی به دنبال فراهم کردن راههایی برای تامین کیفیت دوره ها و برنامه های آنلاین هستند. به همانگونه که هزینه آموزش عالی تندتر از نرخ تورم رشد می کند، دانشجویان به دنبال اعتباراتی هستند که ارزش پولی خود را به دست بیاورند. برای مثال، دانشجویان بیان می کنند که فعالیتهای تعاملی، عملی و کمتر از پیش تعیین شده را به روش سخنرانی ترجیح می دهند (Virginia Community College System, 2005). همانطور آنها می خواهند موسساتی که مدرک خود را از آن اخذ می کنند مورد احترام و توجه کارفرمایان باشد. این دانشجویان نیازهایی دارند که باید به آنها توجه شود. انتشار استانداردهای کیفیت برای آموزش آنلاین یکی از گامهایی است که یاری دهنده دانشجویان، هیأت علمی و کارمندان برای تصمیم گرفتن و مقایسه کردن موسساتی است که در این زمینه آموزش ارائه می دهند (شانک[13]، 2001).

به موازات منابع درونی، منابع بیرونی هم بر روی کیفیت یادگیری الکترونیکی پافشاری می کنند. برای برآوردن تقاضا برای کیفیت بالای آموزش الکترونیکی در بازار آموزش عالی رقابتی، به مدل های تولیدی اقتصادی تر و انعطاف پذیرتر نیاز است (گالافر و پوروی[14]، 2005).

بیش از چهار دهه است که از تکنولوژی، به ویژه تکنولوژی آموزشی به عنوان نوشدارویی برای کاستی های آموزش عالی و راهی برای افزایش کارآمدی و اثربخشی تدریس و یادگیری ذکر می شود. به هر حال، انتقال بر اساس امیدهایی که تکنولوژی آموزشی می دهد روی هم رفته نا موفق، نا امید کننده (کاپشو[15]، 2005). کمتر اثربخش (اسپات[16]، 1998). توصیف می شود که مغایر با آنچه خیال می شود است. تحول در اصلاحات آموزشی که تکنولوژی آموزشی فرض کرده بود در حال مشتعل شدن است به تدریج رو به زوال می رود، فرایندی تدریجی که حتی به افسانه (جانوری که سر شیر و بدن ببر و دم مار داشته است) توصیف شده است (جئوجگان[17]، 1996).

حضور تکنولوژی در دانشکده ها و دانشگاهها در ابتدا به عنوان ابزاری برای پژوهش و کارکردهای مدیریتی و سپس به تدریج در کلاسها به شکل سخت افزار (50 درصد از هزینه صرف شده برای تکنولوژی) و نرم افزار (21 درصد از هزینه صرف شده برای تکنولوژی) برای افزایش ارائه مواد درسی دروه به کار گرفته شد. به طور خوشبینانه اگر به مسئله نگاه کنیم، فقط 5 درصد از هزینه ای که صرف تکنولوژی شده بود برای کارآموزی به کارگرفته شد (یین[18]، 1994). بیشتر موسسات تکنولوژی اطلاعات را برای ترس از عقب نماندن از قافله تکنولوژی وارد کرده اند و دائما به روز کردن نرم افزارها و سخت افزارها بدون اینکه برنامه ای برای استفاده از آنها داشته باشند می پردازند و این چرخه همچنان ادامه دارد.
از نتایج مهم پذیرفتن استانداردها می توان به نکات زیر اشاره کرد:

با پیشرفت سریع علم و فناوری، استاندارد مهمترین عامل برای حفظ کیفیت، جلب اعتماد مشتریان و سرویس گیرندگان و نیز یکسو سازی فعالیت ها و اقدامات مختلف است. اگر چه وجود استانداردها در برخی زمینه ها، محدودیتهایی را برای تولید کنندگان و توسعه دهندگان به وجود می آورد، با این وجود اگر در ایجاد و به روز آوری هر استانداردی ملاحظات لازم و ضروری لحاظ شده باشد، سبب افزایش سرعت و پیشرفت روزافزون می گردد.

·        در فرایند آموزش و یادگیر ی الکترونیکی، از مدتها پیش بحث استاندارد به عنوان یک مقوله بسیار مهم مطرح بوده است، به گونه ای که موسساتی نظیر IEEE، AICC و غیره کوشش های بسیاری برای استاندارد نمودن بحث های مطرح در زمینه آموزش و یادگیری الکترونیکی انجام داده اند.

·        از دید مشتری و خریدار، به کارگیری استاندارد مانع انحصاری شدن محصولات می گردد. به جای هزینه های سرسام آور نصب سفارشی برنامه ها و سیستم های کاربردی، با بهره گیری از تنظیمات و قابلیت های Plug & Play سیستم ها با هزینه ی بسیار پایین تر در اختیار خریداران قرار می گیرند.

·        از دید تولید کنندگان مطالب و محتویات آموزشی، بازار مطالب و محتویات آموزشی، با گسترش روز افزون خود، تولید کنندگان این قبیل مطالب و محتویات را ترغیب به تولید بیشتر حتی در ابعاد تخصص کرده است و این به نوبه ی خود، لزوم به کارگیری استاندارد هایی را برای تسهیل امکان تبادل محتویات و مطالب آموزشی ایجاب می کند.

·        از دید افراد یادگیرنده، استاندارد ها منجر به داشتن گزینه های بیشتر و آزادی عمل در انتخاب و نیز افزایش قابلیت انتقال آموخته ها و دانش کسب شده می شوند.

·        از دید طراحان مطالب و محتویات آموزشی، در نظر گرفتن استاندارد های آموزش الکترونیکی منجر به دستیابی به قابلیت هایی نظیر امکان استفاده مجدد از مولفه ها و الگوهای موجود طراحی گشته، امکان طراحی اشتراکی منابع و مطالب و نیز تولید مولفه ها و پیمانه های با قابلیت استفاده مجدد را فراهم می آورد.

·        از دید تحلیلگران، استاندارد ها کاتالیزورهایی هستند که نشانه های رشد سریع در هر صنعتی هستند. یکی از مهمترین اجزای استاندارد های آموزش الکترونیکی، استانداردهای مربوط به توصیف ابرداده های آموزشی است که در این قسمت SCORM مدل نسبتاً خوبی از قالبهای ابرداده مورد نیاز در سیستم های آموزش الکترونیکی ارائه می دهند (لورنزتی[19]، 2004)